16 Haziran – week24 [9 – 15 Haziran 2025]

 

İran-İsrail

 

İsrail, İran'a karşı nükleer tesisleri, balistik füze fabrikalarını ve askeri komutanları hedef alan geniş çaplı saldırılar düzenledi.

 

İran Devrim Muhafızları, en üst düzey komutanı Hossein Salami'nin öldüğünü bildirdi ve İran'ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney intikam yemini etti.

 

Amerika Birleşik Devletleri, operasyona dahil olmadığını açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD'nin saldırılarda hiçbir rolünün olmadığını ve İsrail'in tek taraflı olarak kendini savunmak için harekete geçtiğini söyledi.

 

İsrail ve İran arasındaki saldırılar hafta sonu boyunca devam etti ve iki ülkenin önemli kentleri yeni haftayı da füzelerle karşıladı. İsrail'in Tahran'ın nükleer programını hedef alan saldırıları sivillerin yanı sıra ordu mensupları ve biliminsanlarının ölümleriyle sonuçlanırken İran'ın karşı saldırıları da Tel Aviv ve Hayfa'da beklenenden büyük tahribat yarattı.

 

Enerji Piyasalarında Şok Dalgası

Petrol fiyatlarında ani sıçrama: İsrail'in İran'daki nükleer ve askeri hedefleri vurmasının ardından Brent petrol fiyatları %13 artışla varil başına 78$'a ulaştı (Şubat 2025'ten sonraki en yüksek seviye) . 

Hürmüz Boğazı riski: İran'ın boğazı kapatma tehdidi, küresel petrol ticaretinin %20'sini (günde 20 milyon varil) riske atıyor. JP Morgan analizine göre bu durumda petrol fiyatları 130-150$ bandına çıkabilir. 

Doğalgaz ve elektrik maliyetleri: Avrupa'da TTF doğalgaz fiyatları %4 artarken, elektrik üretim maliyetlerinin de yükselmesi bekleniyor. 

 

Lojistik ve Tedarik Zincirinde Krizi

Hava sahalarının kapanması: İran ve İsrail hava sahalarının kapatılması, birçok havayolunun uçuşlarını iptal etmesine veya rotalarını değiştirmesine neden oldu. Bu, yakıt maliyetlerini %15 artıracak ve Asya-Avrupa ticaret güzergâhlarında gecikmelere yol açtı. 

Deniz taşımacılığında risk primi: Hürmüz Boğazı'ndan geçen gemiler için sigorta maliyetleri %30-50 artarken, Yunanistan ve İngiltere gemilerine bölgeden uzak durma tavsiyesi geldi. 

Tedarik zinciri darboğazları: Uzayan navlun süreleri, otomobil ve elektronik sektörlerinde stok krizine neden olabilir. 

 

Finansal Piyasalarda Dalgalanma 

Güvenli liman varlıklarına yöneliş: Altın fiyatları ons başına 3.430$'a** (%1.6 artış) ulaşarak rekor seviyelere yaklaştı. Borsa İstanbul %3.71, Euro Stoxx 50 %2.7 düşüş kaydetti. 

Döviz kurları ve enflasyon baskısı: Dolar, Euro karşısında %0.5 güç kazandı. Petrol fiyatlarındaki 10$'lık artış, ABD'de benzin fiyatlarına 7 cent/galon ek maliyet getirebilir. 

Merkez bankalarına etkisi: Fed'in faiz indirimlerini ertelemesi bekleniyor; %100 varil petrol fiyatı, gelişmiş ülkelerde enflasyonu %1 artırabilir. 

 

Ağır darbe alan sektörler: 

Havayolu şirketleri: Uçuş iptalleri ve rota değişiklikleriyle milyonlarca $ kayıp. 

Turizm: Orta Doğu'ya seyahatler askıya alındı. 

 

Türkiye'ye özgü riskler: Petrol ithalatının **%92'si dış kaynaklı olan Türkiye, enerji maliyetlerindeki artış nedeniyle cari açık ve enflasyonla karşı karşıya . 

 

Küresel Ekonomi için En Kötü Senaryolar

Hürmüz'ün kalıcı kapanması: Petrol fiyatlarının 150$'a çıkması, küresel enflasyonu tetikleyerek resesyon riskini artırabilir. 

OPEC+ ve acil rezervler: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 1.2 milyar varillik acil petrol rezervini kullanmaya hazırlanıyor.

Çok taraflı savaş ve ticaret çöküşü: İran'ın Irak'taki petrol üretim tesislerini vurması halinde, günde 5-7 milyon varil petrol piyasadan çekilebilir . 

reuters.com 

 

Tarife

 

ABD ile Çin, Londra'da iki gün süren müzakerelerin ardından Çin'in nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kontrollerini kaldırmak için bir çerçeve anlaşması üzerinde anlaştı. Trump, ABD'nin %55, Çin'in %10 tarife uygulayacağını bildirdi. Aslında Mayıs ayında iki ülke, karşılıklı tarifeleri geçici olarak düşürmeyi kabul etmişti ancak ABD'nin Çin'e yönelik yarıiletken ihracatına getirdiği yeni kısıtlamalar ve Çin’in nadir toprak metali ihracatını daha fazla kısıtlaması nedeniyle iki ülke arasında gerginlik yükselmişti. Yeni anlaşma, şimdi iki ülkenin liderleri Donald Trump ve Şi Cinping'in onayına sunulacak.

 

Çin, ABD'li otomobil üreticilerine nadir mineraller ihracat lisansını 6 ay ile sınırlı tutacak

 

Haftalık fiyat değişimi

 

Amerika

 

ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 2,4 ile beklentilerin altında arttı. Verinin ardından, para piyasalarında Fed'den bu yıl faiz indirim beklentileri artarak 2'ye çıktı. Verileri “harika” olarak değerlendiren ABD Başkanı Trump, faizlerin düşmesi gerektiğini savundu.

 

ABD Başkanı Donald Trump'la restleşmesiyle gündeme gelen Tesla ve X'in sahibi Elon Musk'ın "pişmanım" açıklamasına cevap veren Trump, Musk ile barışmasının mümkün olup olmadığı sorusuna "Hiçbir kırgınlığım yok, olanlara gerçekten şaşırdım. Söylediklerinden dolayı kendini çok kötü hissediyor. Sanırım onunla barışabilirim, ülkeyi düzeltmemiz lazım" karşılığını verdi.

 

ABD federal hükümetinin bütçe açığı, mayısta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9 azalarak 316 milyar dolar oldu.

 

ABD'de mortgage başvuruları haftalık bazda yüzde 12,5 oranında artış gösterdi ve üst üste 3 haftalık düşüş sona erdi.

 

ABD'de üretici fiyatları Mayıs’ta bir önceki aya göre beklentilerin altında yüzde 0,1 artış gösterdi. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise ÜFE, beklenildiği gibi yüzde 2,6 oranında artış gösterdi.

 

ABD'de hanehalkı varlıkları, bu yılın çeyreğinde 169,3 trilyon dolara inerek 2023'ten bu yana ilk kez düşüş kaydetti.

 

ABD'de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, Ocak 2024'ten beri en büyük artışı kaydetti.

 

Kapasite kullanım       7 Haziran

 

Haftalık           1,619 mil-ton   79,5%  haftalık +1,6 yıllık +4,8%

Yılbaşından     34,531 mil-ton 75,5%  yıllık -0,2%

 

Hurda ihracat verileri

 

Nisan              927 kton

Ocak-Nisan     3,61 mil-ton     -12,1%

 

Türkiye            1152 kton        -12,0%

Hindistan         423 kton          52,9% 

Bangladeş       398 kton          -10,3%

Meksika          345 kton          -44,9%

Diğer                          

                                  

Shred                          1114 kton        -5,7% 

No1 HMS80:20           1685 kton        -7,8% 

Türkiye                        613 kton          -7,6%  HMS80:20 No1

                                   327 kton          -25,1% Shred

 

Los Angeles Protestolar

 

ABD'nin Los Angeles kentinde göçmenlere yönelik baskınlarla başlayan protestoların dördüncü gününde ABD Başkanı Donald Trump kente toplam 4.000 Ulusal Muhafız ile 700 Deniz Piyadesi gönderme kararı almıştı. Trump’ın talimatıyla 2 bin ek Ulusal Muhafız askeri ve 700 Deniz Piyadesi Los Angeles’a doğru yola çıktı.

 

Yerel güvenlik güçlerinin yanı sıra Ulusal Muhafızların da görev yapmaya başladığı Los Angeles'ın belirli bölgelerinde kalabalığın azalmadığı, aksine zaman zaman göstericiler ile polis arasında çatışmalar yaşandığı belirtiliyor.

 

Kaliforniya eyaleti Valisi Gavin Newsom, Los Angeles'taki protestoları bastırmak için Ulusal Muhafızlar'ın harekete geçirilmesinin yasa dışı olduğunu savunarak ABD Başkanı Donald Trump'a dava açma niyetinde olduğunu doğruladı.

 

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem’in Los Angeles’ta düzenlediği basın toplantısında California'nın Demokrat Senatörü Alex Padilla, Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) operasyonlarına dair soru sormak istediği sırada FBI ajanlarının fiziksel müdahalesiyle karşılaştı; senatör yere yatırılarak ters kelepçeye gözaltına alındı.

 

Türkiye

 

Türkiye'nin üç gündür sağlık durumunu yakından takip ettiği Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek'ten de maalesef kötü haber geldi. Elektrik çarpması sonucu kalbinin durmasının ardından hastaneye kaldırılan 48 yaşındaki Zeyrek, çok genç bir yaşta hayatını kaybetti.

 

Avrupa'da kaçak göçle mücadele kapsamında başlatılan sınır kontrolleri ve vize kısıtlamaları, Türk vatandaşlarını doğrudan etkiledi. Almanya başta olmak üzere birçok AB ülkesi, Türk vatandaşlarına yönelik Schengen vizesi başvurularını fiilen durdurdu

 

Türkiye Bankalar Birliği’nin yayımladığı “İllere Göre Kredi ve Mevduat” raporuna göre Türkiye'de enflasyonist baskıların ve alım gücündeki düşüşün etkisiyle vatandaşlar ve işletmeler krediye yönelirken yıl sonunda toplam kredi hacmi 15,6 trilyon TL’ye ulaştı. Bu rakam, 2023 yılına göre %37,7’lik artış anlamına geliyor. Merkez Bankası ve BDDK verilerine göre, 2025’in ilk çeyreği itibarıyla 2 milyon 76 bin kişinin toplam 79 milyar TL’lik bireysel kredi ve kart borcu varlık yönetim şirketlerine devredildi.

 

Çin merkezli Drinda'dan Çin'in en büyük güneş pili üreticilerinden Hainan Drinda New Energy Technology, Hong Kong'daki yan kuruluşu JTPV aracılığıyla Alman ortaklı Türk güneş enerjisi şirketi Schmid Pekintas Energy ile Türkiye'de 5 GW'lık n-tipi güneş pili üretim tesisi kurmak üzere stratejik işbirliği anlaşması imzaladı.

 

Türkiye’nin 2035 hedefi, güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesinin 120 GW’a ulaşması. Hedef, yenilenebilir enerjide 2035 yılına kadar her yıl 3 bin 500 MW’ı güneş, bin 500 MW’ı rüzgâr olmak üzere 5 bin MW’lık kurulu güç artışı. 2024 dahil önümüzdeki 12 yıl boyunca da toplamda 60 bin MW yeni kurulu güce ulaşmak.

 

Alüminyum, otomotiv, gıda, gayrimenkul ve enerji gibi sektörlerde faaliyet gösteren Kibar Holding'in kurucusu Asım Kibar, 92 yaşında hayatını kaybetti.

 

TÜİK verilerine göre Mayıs ayında TÜFE bazında en yüksek reel getiri %1,80 ile mevduat faizinde kaydedildi. Onu sırasıyla %1,74 ile külçe altın, %1,57 ile DİBS, %0,56 ile avro ve %0,23 ile dolar takip etti. Aynı dönemde BIST 100 ise yatırımcısına %1,53 reel kayıp yaşattı.

 

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Hazine nakit dengesinin Mayıs ayında 247,1 milyar TL ile rekor fazla verdiğini açıkladı.

 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından %46,0 basit faizle düzenlenen 100 milyar TL’lik repo ihalesine toplam 648 milyar 945 milyon TL teklif geldi. Bazı piyasa analistleri bu durumla ilgili “faiz indirim sinyali” yorumu yaparken bazıları "bayram sonrası sıkışıklığı giderme adımı" şeklinde değerlendirdi.

 

Endonezya ile imzalanan anlaşma çerçevesinde 48 adet KAAN'ın Türkiye'de üretilerek Endonezya’ya ihraç edilecek. Türkiye, bu anlaşmayla ilk kez yerli savaş uçağı ihracatı için bir ülkeyle anlaşmaya varmış oldu.

 

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın imalatçı KOBİ’lere yönelik olarak açıkladığı 30 milyar TL tutarındaki Kredi Garanti Fonu (KGF) faiz maliyeti itibariyle beklentileri karşılamadı. Yeni KGF paketinde faiz maliyeti yüzde 54’e ulaşıyor. Ticari kredide mevcut faiz oranı ise yüzde 53-55 bandını buluyor.

 

İnşaat maliyet endeksi Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 1,67, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 22,69 arttı.

 

TÜİK, sanayi üretim endeksinin Nisan ayında aylık bazda %3,1 daraldığını, yıllık bazda ise %3,3 arttığını açıkladı.

 

TCMB resmî rezerv varlıkları, 5 Haziran ile sona eren haftada geçen haftaya göre %1,8 artarak 155,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

 

TBMM Zirai Don Olayını Araştırma Komisyonu'nda paylaşılan verilere göre, Nisan 2025'te yaşanan ve son 30 yılın en kötüsü olarak nitelenen zirai don yaklaşık 7 milyon tonluk ürün kaybına neden oldu.

 

Otomotiv Sanayii Derneği, 2025in ilk 5 aylık verilerini açıkladı. Verilere göre, yılın ilk 5 aylık döneminde toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,4 azalarak 598 bin 495 olarak gerçekleşti.

 

Kütük ithalat verileri

 

Nisan              -2,7%  269 kton          CFR 509 usd

Ocak-Nisan     +8,9% 1,09 mil-ton     CFR 514 usd

 

Malezya          363 kton          352,6%

Rusya             207 kton          0,8%

Çin                  102 kton          -

Ukrayna          82 kton            166,4%

Umman           50 kton            220,1%

Vietnam          47 kton            -

Pakistan          36 kton            21,2%

Azerbaycan     33 kton            12,7%

İran                 21 kton            -43,2%

Kazakistan      15 kton            44,2%

 

Slab ithalat verileri

 

Nisan              -10,8% 298 kton          CFR 469 usd

Ocak-Nisan     +0,2% 1,23 mil-ton     CFR 491 usd

 

Rusya             653 kton          129,1%

Malezya          361 kton          -29,3%

Cezayir           131 kton          -

Vietnam          50 kton            -0,4%

Hindistan         37 kton            46,6%

 

CRC ithalat verileri

 

Nisan              +17,8%           72 kton            CFR 668 usd

Ocak-Nisan     +31,6%           286 kton          CFR 661 usd

 

G.Kore            95 kton            40,8%

Rusya             70 kton            39,4%

Çin                  60 kton            116,0%

Belçika            27 kton            131,5%

İspanya           10 kton            -47,5%

Fransa            8 kton              -28,2%

Mısır                5 kton              -54,6%

Hollanda         4 kton              -31,2%

İtalya               3 kton              193,5%

İsveç               2 kton              6,7%

 

Uzun sektörü

 

Billet

 

Import  450-460 (450-465)

Export 500-505 (500-510)

Exw.    495-505 (500-510)

 

Rebar

 

Export 545-555 (550-555)

Exw.    25500-26600 TL (25600-26600)

            540-565 usd exc. VAT (545-565)

 

Yassı sektörü

 

Domestic

 

HRC    540-560 (560-570)

CRC    640-660 (660-680)

HDG    720-750 (740-770)

PPGI   810-840 (825-860)

 

Export

 

HRC    530-560 (540-560)

HDG    720-750 (740-760)

 

Import

 

HRC    460-490 (-)

CRC    585-590 (-)

 

CIS

 

Rusya'nın bütçesinin, düşen petrol fiyatlarıyla yılın ilk 5 ayında 3,4 trilyon (yaklaşık 43,2 milyar dolar) ruble açık verdiği bildirildi.

 

Rusya ,ihracat FOB

 

Billet    439

 

Çin

 

Çin Ulusal İstatistik Bürosu'nun Mayıs ayı verilerine göre Tüketici Fiyat Endeksi geçen yılın aynı dönemine göre %0,1, Üretici Fiyat Endeksi ise %3,3 gerileyerek düşüş eğilimini sürdürdü. Geçen ay Çin hükümeti kapsamlı teşvik önlemleri duyurmuştu. Ancak veriler, bu önlemlere rağmen tüketici güveninin zayıflamaya devam ettiğini gösteriyor. Firmalar, Firmalar, temkinli alışverişçileri çekmek için fiyatları düşürüyor.

 

Çin'in ihracatı, ABD'ye yapılan sevkiyatlarda beş yıldan uzun bir süredir görülen en sert düşüşün etkisiyle Mayıs ayında beklentilerin altında büyüme kaydetti. Çin'de dış ticaret, Mayıs ayında 103 milyar dolar fazla verdi. ABD'ye yapılan ihracat ise %34,4 düşüşle Şubat 2020'den bu yana en sert düşüşü kaydetti.

 

Çin Ticaret Bakanlığı, robotik, elektrikli araç ve savunma şirketlerinden gelen yoğun talebi gözeterek nadir toprak metalleri ihracatı için gelen bazı taleplere onay vereceğini açıkladı. Kararın ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile yaptığı görüşmenin ardından verilmiş olması dikkat çekti.

 

Demir cevheri ithalat verileri

 

Mayıs              98,13 mil-ton   -3,8%

Ocak-Mayıs    486 mil-ton      -5,2%

 

İhracat verileri

 

Mayıs              10,58 mil-ton   +9,9%

Ocak-Mayıs    48,47 mil-ton   +8,9%

 

İhracat verileri

 

Mayıs              481 kton          -24,5%

Ocak-Mayıs    2,55 mil-ton     -16,1%

 

Lokal fiyatlar

 

HRC    3190 ~444      (-15)

Rebar  2980 ~415      (-)

Billet    2900 ~404      (-10)

 

Europe

 

Eurostat, AB ülkelerinde Nisan'da sanayi üretiminin aylık bazda yüzde 1,8 düşüş gösterdi.

 

Almanya'da tüketici fiyatları Mayıs ayında yüzde 2,1 ile beklendiği seviyede artış kaydetti.

 

İngiltere İstatistik Ofisi (ONS), Nisan ayında İngiltere ekonomisinin aylık bazda yüzde 0,1’lik daralma beklentisinin üzerinde yüzde 0,3 daraldı.

 

HRC

 

N. Europe       594 eur           w.-12,38 m.-54

Italy exw.        580 eur           w.-10 m.-30

 

Import;

 

N. Europe       510-540 eur    (520-550)

S. Europe        49-535 eur      (-)

 

EU Safeguard

 

13 Haziran itibari ile;

 

Product	Country	Amount	Balance	Allocation	Balance AA	Remaining %
HRC	Turkey	627.026.858,01	118.456.457,94	1.296.819,00	117.159.638,94	19%
Rebar	Turkey	94.398.760,00	0,00	0,00	0,00	0%
Gas Pipes	Turkey	49.432.860,00	25.968,00	335,00	25.633,00	0%
Hollow Sections	Turkey	83.949.070,00	15.830,17	291.667,00	-275.836,83	0%
LD LSAW/ERW O&G	Global	448.940.144,20	439.764.197,40	40.829,00	439.723.368,40	98%
LD HSAW+LSAW exc.O+G	Turkey	14.931.710,00	0,00	0,00	0,00	0%
LD HSAW+LSAW exc.O+G	Others	6.494.730,00	4.597.646,90	5.017,00	4.592.629,90	71%
Other Welded Pipes	Turkey	43.093.461,35	9.405.790,77	604.967,00	8.800.823,77	20%

 

Baltic Dry Index - DİKKAT

 

Endeks, Cuma günü %3,4 artışla 1968 puana yükseldi ve Ekim ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

 

Genellikle demir cevheri ve kömür gibi 150.000 tonluk yükleri taşıyan capesize endeksi %4,7 artışla 3722 puana yükseldi ve Temmuz ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.

 

Genellikle 60.000-70.000 ton kömür veya tahıl taşıyan panamax endeksi ise %1,9 artışla iki aydan uzun bir süredir en yüksek seviyesi olan 1401 puana yükseldi.

 

Daha küçük gemiler arasında, supramax endeksi 3 puan artarak 936 puana yükseldi ve bir haftanın en yüksek seviyesine ulaştı.

 

Hafta boyunca Baltık endeksi %20,5 yükseldi.

 

 

https://tradingeconomics.com/commodity/baltic